روغن موتور چیست و انواع آن برای ماشین آلات کشاورزی

روغن موتور : در تعریف روغن موتور اینگونه بیان شده است که یکی از محصولات تقطیر در خلأ برش روغنی است که به عنوان ماده اولیه واحدهای روغن‌سازی وارد پالایشگاه می‌گردد. این برش روغنی تحت یک سری عملیات پالایش و به روغن پایه تبدیل می‌گردد.

انواع روغن موتور در ماشین آلات کشاورزی

اهمیت روغن کاری و تعریف گیرپاژ

در موتور قطعات زیادی وجود دارند که نسبت به هم حرکت کرده و مابین آنها اصطکاک بوجود می آید. اصطکاک بین این قطعات باعث سایش قطعات و نیز ایجاد گرما می‌شود. گاهی این حرارت ایجاد شده ناشی از سایش قطعات به حدی بالا می‌رود که موجب ذوب شدن قطعه می گردد. ذوب شدن قطعات در شرایط خاصی باعث به هم چسبانده شدن قطعات می شود. به طوری که حرکت آنها نسبت به هم متوقف می شود. به این حالت گیرپاژ موتور می گویند. نمونه این اتفاق گیرپاژ بین پیستون و سیلندر موتور است. لذا برای کم کردن اصطکاک بین قطعات موتور. از لایه ای از روغن که روی سطوحی که با هم دیگر در تماس هستند استفاده می شود.

شرایط کار موتور

اجزای داخلی موتور در شرایط سختی کار می‌کنند که برخی از این شرایط عبارت اند از:

• • محیط گرم و مرطوب که زنگ زدگی را تشدید می کند.
  • محیط اسیدی که در قطعات خوردگی ایجاد می کند.
  • وجود مواد چسبنده که تولید رسوب می کند.
  • دوده، کربن و مواد لجنی که مدارهای روغن کاری را مسدود می‌کنند.

وظایف روغن در موتور

وظایف روغن موتور در داخل قطعات موتور

1. 1. کم کردن اصطکاک جلوگیری از افزایش دما بین قطعات
   2. جلوگیری از خوردگی قطعات به علت وجود خاصیت اسیدی که به دلیل ترکیبات مختلف در موتور ایجاد می شود.
   3. جلوگیری از زنگ زدگی قطعات داخلی موتور که به علت ترکیب با اکسیژن به وجود می آید.
   4. جلوگیری از رسوب گرفتگی که به علت وجود دوده و کربن ایجاد می شود.
   5. مانند یک بالشتک عمل کرده و جلو وارد شدن ضربات به قطعات داخلی موتور را می‌گیرد.
   6. فاصله خالی بین رینگ‌ها و پیستون و سیلندر را پر کرده موجب درزبندی قطعات داخلی موتور می شود.
   7. به صورت پاک‌کننده، رسوبات ایجادشده در داخل موتور را شست و شو می‌دهد.
   8. مقداری از گرمای حاصل از احتراق را از قطعات گرفته و به کارتر منتقل می‌کند.

انواع روغن موتور

• روغن‌های موتور بسته به منشأ تولید آنها به سه نوع مینرال، نیمه سینتیک و سینتیک تقسیم می شوند که به جای هم دیگر نمی توان از آنها استفاده نمود.
  • توجه کنید! پارامتر تعیین کننده برای انتخاب روغن مناسب برای موتور، جنس، ابعاد و فاصله قطعات داخلی موتور در زمان طراحی است. به همین دلیل باید در موتور از روغنی استفاده شود که در دفترچه راهنمای موتور توسط شرکت سازنده توصیه شده است.
  • توجه کنید! ملاک خوب بودن یک روغن قیمت آن نیست . چه بسا با استفاده از یک روغن گران قیمت سینتیک در موتور که بر اساس روغن‌های مینرال طراحی شده است بازده و عمر مفید موتور کاهش یابد.

ویسکوزیته یا گرانروی روغن چیست ؟

روغن موتور دارای مشخصه‌های زیادی می باشد که یکی از آنها گرانروی (ویسکوزیته) روغن است. ویسکوزیته عبارت است از مقاومت روغن در برابر جاری شدن و  هر چه این عدد کوچک تر باشد ویسکوزیته روغن نیز کمتر است یعنی روغن به آسانی جاری می‌شود.

• • توجه کنید! مقدار گرانوری روغن موتور باید با توجه به نوع موتور و درجه حرارت هوا به طور صحیح انتخاب شود.

انواع استانداردهای روغن

یکی دیگر از مشخصات روغن موتور عبارت است از دانسیته یا چگالی، نقطه حرارت و غیره…

روغن ها بر اساس ویژگی‌هایی که دارند به چند دسته تقسیم می شوند و از این نظر دارای استانداردهایی هستند. برخی از مشخصات و همچنین استانداردهای روغن روی ظرف آن درج می‌گردد.

این استانداردها عبارت اند از:

• • استاندارد SAE: در این استاندارد طبقه بندی روغن موتور به وسیله اعداد بین ۰ تا ۶۰ مشخص می‌شود.
    • روغن های تابستانی اعداد گرانروی (ویسکوزیته) در حد ۳۰ تا ۶۰ داشته (هر چه هوا گرمتر باشد، باید از روغن با عدد بالاتر استفاده شود).
    • روغن موتورهای زمستانی، اعداد گرانروی بین ۰ تا ۲۵ دارند (هر چه هوا سردتر باشد، باید از روغن با عدد پایین تر استفاده شود).
    • برای تشخیص راحت تر بعد از عدد گرانروی روغن های زمستانی حرف  W درج می گردد و قبل از درج عدد گرانروی SAE نوشته می شود. مانند: SAE25W و SAE10W20

روغن‌هایی که تنها دارای یک گرانروی می باشند، تک گرانروی نام دارند. مانند:  SAE10

اما روغن هایی که توانایی داشتن گرانروی های متفاوت در دماهای مختلف را دارا هستند (روغن در تمامی شرایط مختلف موتور از غلظت لازم برخوردار باشد)، روغن چهار فصل (چند درجه‌ای) نامیده می‌شود. مانند SAE10W50.

در این روغن‌ها عدد اول که به همراه حرف W می باشد، مربوط به پایین ترین ویسکوزیته آن روغن. و عدد دوم معرف بالاترین گرانروی آن روغن است.

مثلا روغن SAE10W30 روغنی زمستانی است. با گرانروی ۱۰ که در زمان گرم شدن گرانروی آن بیشتر از ۳۰ نخواهد شد.

• • استاندارد API: این استاندارد روغن های موتور را برحسب تکنولوژی و کیفیت ساخت و… دسته بندی می‌کند.
    • • کد این استاندارد به صورت دو حرف می باشد. که حرف اول بنزینی (C) یا دیزلی (S) بودن خودرو را مشخص می کند. حرف دوم کیفیت روغن را مشخص می کند.
      • اگر روغنی برای هر دو موتور مورد استفاده قرار گیرد. کد اول برای موتور بنزینی و کد دوم برای موتور دیزلی است. مانند: API CE/SJ

استانداردهای خاص شرکت های تولید کننده موتور:

این روغن ها تحت نظارت شرکت های تولید کننده موتور تولید می‌شود. از این دسته می‌توان از ACEA، Jahn deer،، MB، Cater pillar، Allison، Volvo، MAN نام برد. هر کدام از آنها با توجه به نوع روغن مناسب که در دفترچه راهنمای موتور مشخص شده است انتخاب میگردند.

برای موتورهای ماشین آلات کشاورزی سبک چه روغنی مناسب است؟

توجه کنید! مشخصات روغن توصیه شده برای موتورهای ماشین آلات کشاورزی در دفترچه راهنمای انواع موتورها ذکر شده است. اما به طور کلی روغن‌های SAE10W40 و SAE20w50 از جمله روغن های عمومی توصیه شده برای این موتورها هستند.